خاک پرلیت نوعی خاک حاوی سیلیس است که در دسته سنگ های شیشه ای آتشفشانی قرار می گیرد.

خاک پرلیت چیست؟

 پرلیت از کلمه پرل به معنای مروارید گرفته شده است. سایر عناصر یافت شده در این خاک عبارت است از منگنز، آلومینیوم، کلسیم، پتاسیم، آهن و سدیم.

در صورتی که به خاک پرلیت حرارت دهیم می تواند تا ۳۰ برابر بیشتر از حجم خود منبسط شود. علت این پدیده این است که در خاک پرلیت حدود ۶ درصد آب وجود دارد که بر اثر حرارت تبدیل به حباب های ریز شده و تبخیر می شود. ایجاد حباب در دانه های خاک موجب متخلخل شدن دانه های آن در نتیجه حجیم شدن آن ها می شود.  نکته جالب دیگری که در مورد حرارت دیدن این خاک وجود دارد این است که رنگ آن بعد از گرم شدن از قهوه ای یا خاکستری به سفید تبدیل می شود. 

ویژگی های فنی خاک پرلیت 

•میزان ph : بین ۲٫۵ تا ۷ ( هم خاصیت قلیایی و هم خاصیت اسیدی)

•درصد نمک بسیار کم 

•در برابر مواد شیمیایی پایدار است. 

•عایق صوتی و حرارتی

•وزن بسیار سبک 

•هیچگونه ناخالصی ارگانیک مانند میکرو ارگانیسم ها را در خود ندارد. 

انواع خاک پرلیت 

خاک پرلیت از نظر اندازه دانه به ۳ دسته تقسیم می شود :

۱٫اندازه کم تر از ۳ میلی متر (۰-۳)

۲٫اندازه کم تر از ۶ میلی متر (۰-۶)

۳٫اندازه بین ۲ تا ۶ میلی متر 

مناسب ترین اندازه برای کشاورزی و بهبود محیط رشد، نوع سوم خاک برلیت است که برای گلدان های خانگی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. 

کاربرد خاک پرلیت در کشاورزی

پرلیت در کشاورزی هم به عنوان یک بستر کاشت مجزا و هم به عنوان افزودنی به خاک های دیگر برای عملکرد بهتر آن مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل جذب بالای آب پرلیت، در باغچه ها، زمین های کشاورزی، گلخانه ها و کشت هیدروپونیک به کار برده می شود. 

به طور کلی مزایای زیادی برای خاک پرلیت در کشاورزی می توان بیان کرد. مثلا جلوگیری از تبخیر بیش از حد آب، توزیع یکنواخت آب در خاک و جلوگیری از هدر رفت مواد مغذی خاک مواردی هستند که می توانیم به آن اشاره کنیم. این خاک گردش هوا را میسر کرده و تهویه را در اطراف ریشه گیاهان به خوبی انجام می دهد. 

•به طور معمول PH پرلیت حالت خنثی دارد و به همین دلیل می تواند با خاک های مختلف ترکیب شود. 

•تغییرات دمای خاک به کمک خاصیت عایق بودن خاک برلیت قابل کنترل است.

•با وجود خاک پرلیت، از وجود حشرات موذی و همچنین علف های هرز جلوگیری می شود. 

•میزان ماندگاری و رشد نهال را بالا می برد. 

•عمر بالایی دارد و تا سال ها در خاک باقی می ماند. 

•از نظر اقتصادی و مصرف آب مقرون به صرفه است. 

•در شرایط آب و هوایی گرم و خشک با استفاده از این خاک، می توان به پرورش گیاه پرداخت. 

•در ساختار خاک تغییری ایجاد نمی کند. 

•باعث اکسیژن رسانی بیشتر به ریشه گیاهان می شود که در نتیجه رشد را افزایش می دهد.

استفاده از پرلیت در خاک ‌های ماسه ای یا رسی

جنس خاک کشاورزی یا رسی است و یا ماسه ای. خاک ماسه ای اجازه گردش هوا و یا جذب آب را نمی دهد و خاک های رسی نیز تراکم زیادی دارند. با کمک پرلیت می توان عملکرد هر دو نوع خاک را بهبود بخشید. به این صورت که : 

•جذب و نگهداری آب را در خاک ماسه ای افزایش می دهد. 

•PH خاک را تنظیم می کند. 

•از تراکم زیاد خاک جلوگیری کرده و منافذ کافی برای گردش آب و هوا را در خاک رسی به وجود می آورد. 

•از ترک خوردن خاک جلوگیری می کند. 

•بستر مناسبی برای رشد مناسب گیاه ایجاد می کند. 

این خاک برای رشد بذرها نیز بسیار مناسب است چرا که دمای روی خاک را متعادل کرده و نور خورشید را به اندازه جذب می کند. همچنین به درستی رطوبت را به بذرها می رساند. 

اگر قصد کاشت قلمه گیاه را دارید، بهتر است در ابتدا قلمه را در پلاستیکی که یک سوم آن با پرلیت پر شده است، قرار دهید و بقیه کیسه را با هوا پر کرده و آن را در محیطی روشن بگذارید. دو الی سه هفته لازم است تا گیاه درون این خاک ریشه دهد. بعد از آن می توانید قلمه را در خاک مناسب بکارید. 

در گلخانه ها برای کاشت گیاه از کشت هیدروپونیک استفاده می کنند که به معنای رساندن مواد مغذی همراه با آب است. پرلیت محبوبیت زیادی در کشت های گلخانه ای دارد چرا که بعد از هر بار کشت، با استریلیزاسیون دوباره می توان آن را استفاده نموند.

کلام پایانی

علاوه بر روش های گفته شده، خاک پرلیت حتی در کاشت های دیمی نیز مصرف می شود. همانطور که میدانید در کاشت دیمی مصرف به اندازه آب اهمیت ویژه ای دارد. به همین علت از پرلیت برای صرفه جویی در مصرف آب محصولات دیمی استفاده می شود.