پتاسیم هیدروکسید (Potassium hydroxide) یکی از قوی ترین ترکیبات بازی با فرمول شیمیایی KOH و نوعی نمک دارای پتاسیم محسوب می شود. این ماده را با نام پتاس (potash) نیز می شناسند. ظاهر هیدروکسید پتاسیم به شکل جامد سفید رنگ و پودری است و قابلیت جذب دی اکسید کربن و رطوبت از هوا را دارد.
پتاسیم هیدروکسید چیست؟
پتاسیم هیدروکسید نوعی کود شیمیایی برای بهبود طول عمر سبزی ها و میوه ها بعد از چیده شدن آن ها است! ۶۰ درصد از کل پتاس مصرفی در جهان توسط دو کشور آمریکا و کانادا تولید می شود.
ویژگی های پتاسیم هیدروکسید
به طور کلی به هر ترکیبی که در خود پتاسیم داشته باشد، پتاس گفته می شود. بنابراین هیدروکسید پتاسیم نیز یکی از شاخه های پتاس است که پایداری بالایی از نظر ترمودینامیکی دارد و قابل تجزیه شدن در دماهای بالا نیست. مردم عادی این ترکیب را خاکستر هم می نامند.
این ماده در صورت ترکیب شدن با الکل و آب گرما تولید کرده و در هوای آزاد نیز رطوبت و کربن دی اکسید را جذب می کند.
· نقطه ذوب : ۳۶۰ درجه سانتی گراد
· نقطه جوش : ۱۳۲۷ درجه سانتی گراد
· جرم مولی : ۵۶٫۱٫۵۶ گرم بر مول
· انحلال پذیری : در آب با دمای معمولی ۰٫۹ قسمت، در آب جوش ۰٫۶ قسمت، الکل ۳ قسمت و در گلیسیرین ۲٫۵ قسمت
· Ph : 13.5
· دانسیته : ۲٫۱۲ گرم بر سانتی متر مکعب
گفتیم که هیدروکسید پتاسیم به شدت قلیایی است و به همین دلیل به راحتی با انواع اسید واکنش داده و نمک های پتاسیم را تولید می کند.
تولید هیدروکسید پتاسیم
در گذشته با ترکیب هیدروکسید کلسیم یا آهک هیدراته با پتاسیم کربنات، هیدروکسید پتاسیم تولید می کردند.
Ca(OH)2 + K2CO3 → CaCO3 + 2 KOH
آنچه که از این واکنش به دست می آمد محلولی بود که از طریق فیلتراسیون کربنات کلسیم رسوب شده از آن جدا شده و سپس با بالا بردن دمای آن، هیدروکسید پتاسیم تولید می شد.
امروزه به دلیل گسترش کاربردهای این ماده، دیگر روش های قدیمی تولید پاسخگوی نیاز بازار نیست. جدیدترین روشی که برای تولید هیدروکسید پتاسیم به کار گرفته می شود، الکترولیز محلول های کلرید پتاسیم با کمک دو روش غشایی و جیوه ای است. الکترولیز کلرید پتاسیم و الکترولیز کلرید سدیم شبیه به یکدیگر هستند.
هیدروکسید پتاسیم تولید شده با روش جیوه ای درصد خلوص بالاتری ( بین ۴۵ تا ۵۰ درصد) دارد. اما در روش غشایی درصد خلوص محصول تولید شده ۳۰ درصد است. در هر دو صورت محلول به دست آمده را با کمک افزایش دما تغلیظ کرده تا محصول نهایی به صورت جامد و با خلوص حدود ۹۰ درصد تولید شود.
KCl + 2 H2O → ۲ KOH + Cl2 + H22
کاربردهای هیدروکسید پتاسیم
کود شیمیایی
برای گیاهانی که رشدشان وابسته به خاک قلیایی است، از نمک های پتاسیم به اشکال مختلفی مثل کلرور، نیترات، سولفات و منیزیم به عنوان کود استفاده می کنند. هیدروکسید پتاسیم نیز به صورت پودر به همین منظور مورد استفاده قرار می گیرد. از مزایای مهمی که این ماده مغذی دارد تجزیه پذیری آن در طبیعت است.
تولید مواد شوینده و صابون
برای تولید صابون مایع باید از هیدروکسید پتاسیم استفاده کرد. چرا که به خوبی چربی ها واکنش داده و باعث تشکیل نمک های پتاسیم اسیدهای چرب می شود که این نمک ها جزئی از صابون مایع هستند. سایر مواد شوینده نیز از این ترکیب در فرمولاسیون خود بهره می برند.
صنایع غذایی
مهم ترین کاربرد هیدروکسید پتاسیم در صنعت مواد غذایی، مربوط به تولید نوشابه و کاکائو است. از دیگر کاربردهای آن می توان به تثبیت کنندگی در تولید بستنی و تنظیم اسیدیته برخی از خوراکی ها اشاره کنیم.
محصولات آرایشی و بهداشتی و صنعت داروسازی
کنترل Ph و انجام آسان واکنش ها دلیل اصلی استفاده از هیدروکسید پتاسیم در لوازم آرایشی و بهداشتی و همچنین داروهای مختلف است.
پاک کنندگی و چربی زدایی
در محیط های صنعتی که نیاز به تمیز کننده های قوی برای از بین بردن آلودگی و چربی است، از هیدروکسید پتاسیم برای این منظور استفاده می شود. این ترکیب آلاینده ها و باقی مانده سخت مواد دیگر را به آسانی پاک می کند.
الکترولیت باتری ها
باتری های قلیایی و سایر باتری ها از هیدروکسید پتاسیم به عنوان الکترولیت استفاده می کنند. این ماده به برقراری جریان یون های بین کاتد و آند کمک کرده و منجر به ایجاد جریان الکتریکی می شود.
موارد ایمنی در زمان استفاده از هیدروکسید پتاسیم
این ماده کاربردهای فراوانی دارد اما از آن جا که یک ماده خورنده محسوب می شود، استفاده از آن مستلزم رعایت نکات ایمنی است. برخورد این ماده با بدن انسان می تواند سوزش و سوختگی شدیدی ایجاد کند. به همین دلیل بهتر است در زمان کار با آن از لباس ایمنی، عینک و دستکش استفاده نمایید.
بخارات سمی این ماده نیز باعث ایجاد مشکلات تنفسی خواهد شد. استفاده از ماسک های استاندارد می تواند خطرات اینچنینی را رفع نماید.
سخن پایانی
جهت سفارش خرید هیدروکسید پتاسیم از شرکت فرسان شیمی با شماره هایی که در بخش ارتباط با ما قرار داده ایم، تماس حاصل فرمایید.