دی اتانول آمین یکی از ترکیبات مهم مورد استفاده در فرمولاسیون شوینده هاست که در صنایع دیگر مانند تصفیه گاز، فلزکاری و نساجی هم به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه این مقاله به بررسی ویژگی ها، کاربردها و خطرات این ماده شیمیایی می پردازیم.
دی اتانول آمین یا DEA چیست؟
Diethanolamine در دسته ترکیبات معدنی قرار می گیرد که ظاهر پودری سفید رنگ با بویی شبیه به آمونیاک دارد. البته این در حالتی است که نوع خالص آن را در دمای اتاق قرار دهیم. فرمول شیمیایی دی اتانول آمین C4H11NO2 و خاصیت قلیایی خود را از آمین موجود در خود گرفته است.
ویژگی های دی اتانول آمین
اگر دی اتانول آمین را در معرض هوا قرار دهیم، رطوبت درون آن را جذب می کند و از حالت جامد به شکل مایعی غلیظ، بدون رنگ و لزج تغییر شکل می دهد. این ترکیب هم به عنوان دی ال و هم به عنوان آمین نوع دوم عمل می کند به همین دلیل یک ماده چند عامله است. دی اتانول آمین در ترکیب با اسیدها تشکیل صابون و نمک می دهد.
•جرم مولکولی : ۱۰۵٫۱۴ گرم بر مول
•نقطه ذوب : ۲۸ درجه سانتی گراد
•نقطه جوش : ۲۷۱ درجه سانتی گراد
•چگالی : ۱٫۰۹۷ گرم بر لیتر
•محلول در آب
چگونگی تولید دی اتانول آمین
در ابتدا باید آمونیاک اتانول آمین و اتیلن اکساید را با یکدیگر واکنش دهیم :
C2H4O + NH3 → H2NCH2CH2OH
سپس به محصول به دست آمده دو اکی والان اتیلن اکسید اضافه می کنند تا دی اتانول آمین تشکیل شود:
C2H4O + H2NCH2CH2OH → HN(CH2CH2OH)2
کاربردهای دی اتانول آمین
•این ماده یک اسید آمینه است و به همین دلیل در تولید صابون و سایر سورفکتانت ها و همچنین سموم شیمیایی کشاورزی و نساجی کاربرد دارد.
•در فرایند شیرین سازی گاز ترش نقش عامل جذب کننده گازهای اسیدی مثل هیدروژن دی سولفید و کربن دی اکسید را بر عهده دارد.
•در تولید اکسید روی به عنوان تثبیت کننده و حلال عمل می کند.
میزان مصرف این ماده در صنایع مختلف در کشور آمریکا به شرح زیر است:
۱٫سورفکتانت : ۳۹ درصد
۲٫تصفیه گاز : ۳۰ درصد
۳٫نساجی : ۱۵ درصد
۴٫فلزکاری : ۱۰ درصد
۵٫متفرقه : ۸ درصد
۶٫مواد لباسشویی : ۲ درصد
۷٫مواد کشاورزی : ۲ درصد
البته این ها تنها کاربردهای دی اتانول آمین نیستند و مصارف دیگری هم دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
صنعت گاز
این ماده خاصیت خورندگی ندارد و به همین دلیل می تواند در عملیات شیرین سازی گاز و جدا کردن گازهای اسیدی کمک ویژه بکند. این موارد جزء مهم ترین فرایندهای صنعت گاز است. بیشترین گاز اسیدی که در گاز طبیعی وجود دارد هیدروژن سولفید است که آن را با محلول آبی آلکان آمین ها جذب می کنند.
لاستیک سازی
دو مرحله توزیع پرکننده ها و پخت از مهم ترین بخش های تولید لاستیک هستند که آلکان آمید (ALK) از جمله ترکیباتی است که در بهبود روند این دو مرحله نقش بسیاری دارد.
کاربردهای دیگر دی اتانول آمین
•در صنایع نساجی و تولید آفت کش ها به تولید فعال کننده ها کمک می کند.
•در تولید مواد آرایشی، دارویی و کشاورزی نقش پراکنده کننده و امولسیفایرها را بر عهده دارد.
•تولید روان کننده های مورد استفاده در نساجی ها، نیاز به نرم کننده و آبرسان دارد که دی اتانول آمین این وظیفه را بر عهده دارد.
•برای ساخت جلادهنده ها، شامپوها، پاک کننده ها و امولسیون های نقاشی مورد استفاده قرار می گیرد.
•یکی از مشتقات مهم این ماده به نام کوکامید دی اتانول آمین، یک عامل مهم در ویسکوزیته در لوازم آرایشی و تقویت کف و یا فوم مواد شوینده است.
•در صورت حذف آب از دی اتانول آمین، مورفولین تولید می شود.
•در فرایند تولید روی اکسید، به عنوان حلال شیمیایی استفاده می شود.
•از جمله مواردی است که برای تولید محصولات مورد استفاده در خشکشویی از آن کمک می گیرند.
•تولید بافر
•تولید آمیدهای اسید چرب برای محصولات مراقبت شخصی
در تقسیم دی اتانول آمین بر اساس کاربرد به دسته بندی زیر میرسیم:
۱٫مواد کشاورزی شیمیایی
۲٫محصولات بهداشتی
۳٫صنعت گاز
۴٫تولیدات نساجی
۵٫فوم های یورتانی
به طور کلی از دی اتانول آمین به دلیل تولید نیتروز آمین و نیترو سیدانول آمین، در مواد آرایشی استفاده نمی شود. چرا که این مواد خطرناک و سرطان زا هستند.
شرایط نگهداری از دی اتانول آمین
•اسید های قوی و اکسید کننده ها را از این ماده دور نگه دارید.
•محیط نگهداری باید خشک، خنک و به دور از نور خورشید باشد.
•تهویه مناسب و استفاده از ظروف در بسته، اجباریست.
•فلزاتی مانند مس، روی و آلومینیوم را در محل نگهداری از دی اتانول آمین نگذارید.
•از تماس پوست و چشم با این ماده خودداری فرمایید.
•جهت جلوگیری از تنفس بخارات آن از ماسک استفاده کنید.
•در صورت اشتغال از مواد ضد آتش شیمیایی خشک، آب، فوم الکل و کپسول های گاز دی اکسید کربن استفاده کنید.
سخن پایانی
جهت ثبت سفارش این محصول در کم ترین زمان و با مناسب ترین قیمت با مشاوران ما در مجموعه فرسان شیمی تماس بگیرید.