سوربیتول یک قند الکلی است که به صورت طبیعی در برخی از میوه ها مانند سیب و گلابی و همچنین در برخی از محصولات غذایی مانند شکلات و آدامس و آب نبات وجود دارد.
سوربیتول چیست؟
این ماده به عنوان یک جایگزین قند در برخی از محصولات غذایی استفاده می شود و به دلیل داشتن یک سوم کالری قند معمولی، برای کسانی که قند خون بالا دارند، مناسب است. همچنین، سوربیتول دارای خواص لاکتولزی و به دلیل عدم جذب آن به خوبی در دستگاه گوارش، می تواند به عنوان یک ملین طبیعی نیز عمل کند.
ویژگی های فیزیکی و شیمیایی سوربیتول
سوربیتول یک قند الکلی بی رنگ، بی بو و بی طعم است. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی سوربیتول عبارتند از:
۱٫ظاهر: سوربیتول به صورت یک پودر بی رنگ یا یک کریستال شفاف به نظر می رسد.
۲٫حلالیت: سوربیتول قابل حل در آب و الکل است ولی در اتانول حدوداً نیمی از حلالیت آن در آب را دارد.
۳٫دمای ذوب: ۹۳ تا ۹۵ درجه سانتی گراد
۴٫محلول‌پذیری: سوربیتول در آب به خوبی محل می شود و محلول های آبی حاوی آن دارای طعم شیرینی هستند.
۵٫پایداری: سوربیتول در دماهای بالا و در محیط های اسیدی و قلیایی پایدار می باشد.
۶٫قابلیت تبدیل: سوربیتول قابل تبدیل به گلیسرین است.
۷٫قابلیت تجزیه: سوربیتول در حضور برخی از آنزیم ها تجزیه و به دی گلیسریدها تبدیل می شود.
۸٫خواص شیرین کننده: سوربیتول دارای خواص شیرین کننده است و حدود ۶۰ تا۷۰٪ شیرینی قند را دارا می باشد.
۹٫خواص محافظتی: سوربیتول داراری خواص محافظتی در برابر خشکی و تغییرات دمایی است.
مهم ترین ویژگی فیزیکی و شیمیایی سوربیتول، مقاومت آن در برابر حرارت است، به طوری که با استفاده از سوربیتول می توان محصولات غذایی را در دماهای بالا نیز تولید کرد.
فواید و معایب سوربیتول چیست؟
مزایا
۱٫کاهش قند خون: سوربیتول به دلیل داشتن یک سوم کالری قند معمولی، برای کسانی که قند خون بالا دارند، مناسب است.
۲٫ملین طبیعی: سوربیتول دارای خواص لاکتولزی و به دلیل عدم جذب آن به خوبی در دستگاه گوارش، می تواند به عنوان یک ملین طبیعی نیز عمل کند.
۳٫پایداری: سوربیتول در دماهای بالا و در محیط‌های اسیدی و قلیایی پایدار است و به عنوان یک ماده نگهدارنده در برخی از محصولات غذایی استفاده می شود.
۴٫کاهش خطر تسکین دهنده: سوربیتول به عنوان یک جایگزین برای قند در برخی از محصولات غذایی استفاده می‌شود و به همین دلیل می تواند خطر تسکین دهنده را کاهش دهد.
معایب
۱٫مصرف بیش از حد: مصرف بیش از حد سوربیتول می تواند باعث اسهال و نفخ شود.
۲٫خطر سمیت: مصرف بیش از مقدار مجاز سوربیتول می تواند باعث سمیت شود و علائمی مانند سردرد، تاری دید، تب، دیسپنه، افت فشار خون و بیماری های کلیوی را ایجاد کند.
۳٫تحریک دستگاه گوارش: مصرف بیش از حد آن می تواند باعث تحریک دستگاه گوارش شود و علائمی مانند نفخ، سوزش معده و اسهال را ایجاد کند.
۴٫خطر برای بیماران دیابتی: این ماده می‌تواند باعث افزایش قند خون شود و برای بیماران دیابتی خطرناک باشد.
تاریخچه و نحوه ساخت سوربیتول
سوربیتول برای اولین بار در سال ۱۸۷۲ توسط شیمیدان فرانسوی لوکیان گاتلین از گلوکز ساخته شد. او این ماده را با ترکیب گلوکز با اسید نیتریک تولید کرد. اما تجاری سازی سوربیتول در دهه ۱۹۶۰ آغاز شد.
نحوه ساخت سوربیتول عمدتاً از گلوکز است. در فرآیند تولید سوربیتول، گلوکز با استفاده از یک آنزیم به نام گلوکز ایزومراز به فرم سوربیتول تبدیل می شود. این فرآیند به صورت صنعتی انجام شده و معمولاً از باکتری هایی مانند Streptococcus pneumoniae استفاده می‌شود که قادر به تولید آنزیم گلوکز ایزومراز هستند. سپس سوربیتول تصفیه و خشک می شود تا به صورت پودری در آید.
در حالتی که سوربیتول از گلوکز ساخته شود، به آن سوربیتول گلوکوزی نیز گفته می شود. اما سوربیتول می تواند از سایر قندها مانند فروکتوز و ساکاروز نیز تولید شود، در این صورت به آن سوربیتول فروکتوزی یا سوربیتول ساکاروزی نیز گفته می شود.
کاربردهای سوربیتول
سوربیتول به دلیل ویژگی های خاصی که دارد، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از کاربردهای سوربیتول عبارتند از:
۱٫صنایع غذایی: سوربیتول به عنوان یک جایگزین شیرین کننده با قند در محصولات غذایی مانند شکلات، آدامس، کیک و پخت و پزهای دیگر استفاده می‌شود. این ماده بسیار شبیه به قند است اما دارای کالری کمتری است و به همین دلیل به عنوان یک جایگزین سالم‌تر برای قند در محصولات غذایی استفاده می شود.
۲٫صنایع دارویی: این ماده به عنوان یک ماده غلیظ کننده در داروهای مختلف مانند شربت ها و قرص ها استفاده می شود. این ماده به عنوان یک ماده حمل کننده در برخی از داروها نیز عمل می کند.
۳٫صنایع آرایشی و بهداشتی: این ماده به عنوان یک ماده ضد باکتری در محصولات آرایشی و بهداشتی مانند محصولات پوستی، محصولات شامپو و محصولات دندان پزشکی استفاده می شود.
۴٫صنایع شیمیایی: سوربیتول به عنوان یک ماده ضدیخ در بسیاری از صنایع شیمیایی مانند صنایع رنگ سازی، صنایع چاپ و صنایع پلاستیکی استفاده می‌شود.
۵٫صنایع کاغذ: سوربیتول به عنوان یک ماده ضدیخ در صنایع کاغذ سفید کننده و ضد زنگ مورد استفاده قرار می گیرد.
۶٫صنایع تولید مواد شوینده: سوربیتول به عنوان یک ماده ضد یخ در تولید مواد شوینده مانند صابون و شامپو استفاده می شود.
سخن نهایی
جهت ثبت سفارش و خرید سوربیتول می توانید با کارشناسان ما در فرسان شیمی تماس حاصل نمایید.