کربنات سدیم یک نوع نمک است که شامل یون ‌های سدیم و یون ‌های کربنات است. این ترکیب شیمیایی به صورت جامد و بلورین بوده و به عنوان یک ماده شیمیایی مهم در صنایع مختلف استفاده می ‌شود.

کربنات سدیم چیست؟

 از کاربردهای کربنات سدیم می‌ توان به استفاده در تولید شیشه، صابون، محصولات شوینده، مواد غذایی و دارویی اشاره کرد. همچنین این ترکیب به عنوان یک ماده حفاظتی در آب ‌شویی و تصفیه آب نیز کاربرد دارد.

مشخصات فنی کربنات سدیم

مشخصات فنی کربنات سدیم به شرح زیر است:

·فرمول شیمیایی: Na2CO3

·وزن مولکولی: ۱۰۵٫۹۹ گرم بر مول

·شکل ظاهری: بلورهای سفید یا بی رنگ

·دمای ذوب: ۸۵۱ درجه سانتی گراد

·دمای جوش: ۱,۶۰۰ درجه سانتی گراد

·چگالی: ۲٫۵۴ گرم بر سانتی ‌متر مکعب

·محلول در آب، الکل و گلیسیرین

·قابلیت ایجاد ترک‌ های شیمیایی در تماس با مواد اسیدی

·خطرات: این ماده قابل اشتعال نیست. اما در صورت تماس با چشم، پوست و مخاط می ‌تواند تحریک کننده باشد و باعث آسیب به سیستم تنفسی شود.

تفاوت سدیم کربنات سبک و سنگین

تفاوت سدیم کربنات سبک و سنگین در محتوای ناخالصی ‌های آن است. سدیم کربنات سبک (Light Sodium Carbonate) که همچنین به عنوان سدیم کربنات منحل شده (Sodium Carbonate Monohydrate) نیز شناخته می ‌شود، دارای محتوای کمتری از ناخالصی ‌ها مانند سولفات، کلرید و فلزات سنگین است. این نوع سدیم کربنات در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی استفاده می ‌شود.

اما سدیم کربنات سنگین (Heavy Sodium Carbonate) که همچنین به عنوان سدیم کربنات انحلال‌ ناپذیر (Sodium Carbonate Anhydrous) نیز شناخته می ‌شود، دارای محتوای بیشتری از ناخالصی ‌ها است و به دلیل این موضوع در صنایعی که به تولید شیشه و سرامیک مرتبط هستند، استفاده می ‌شود.

فرایند تولید کربنات سدیم

کربنات سدیم یا سدیم کربنات به صورت اصلی از دو فرایند تولید می ‌شود:

۱٫ فرایند سولوای: این فرایند شامل تبدیل بی کربنات سدیم به کربنات سدیم با استفاده از دی ‌اکسید کربن است. در این فرایند، بی کربنات سدیم (NaHCO3) به وسیله گرما به دمای بالا تجزیه و کربنات سدیم (Na2CO3) و دی ‌اکسید کربن (CO2) تولید می ‌شود.

۲٫ فرایند هولتون: این فرایند شامل تبدیل نمک ‌های سدیم کلرید (NaCl) و سولفات سدیم (Na2SO4) به کربنات سدیم است. در این فرایند، ابتدا نمک‌ های سدیم به کربنات سدیم تبدیل می ‌شوند و سپس از طریق فرآیند بلوریزاسیون، کربنات سدیم خالص به دست می‌آید.

هر دو فرایند بالا به صورت صنعتی برای تولید کربنات سدیم استفاده می‌ شوند.

کاربرد های کربنات سدیم

کربنات سدیم به عنوان یکی از مهم ترین ترکیبات شیمیایی در صنایع مختلف به کار می ‌رود. برخی از کاربردهای آن عبارت اند از:

۱٫ تولید شیشه: کربنات سدیم یکی از مواد اولیه در تولید شیشه است. این ترکیب به عنوان یک ماده آلیاژی برای کاهش دمای ذوب و افزایش شفافیت شیشه استفاده می‌ شود.

۲٫ تولید صابون: کربنات سدیم به عنوان یکی از مواد اصلی در تولید صابون است که باعث افزایش قابلیت شویندگی صابون می ‌شود.

۳٫ تولید مواد شوینده: کربنات سدیم به عنوان یکی از مواد اصلی در تولید مواد شوینده مانند پودر لباسشویی، مایع ظرفشویی و مواد شوینده صنعتی کاربرد دارد.

۴٫ تولید کاغذ: کربنات سدیم به عنوان یک ماده پایه در تولید کاغذ مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب باعث افزایش استحکام کاغذ و کاهش جذب مواد رنگی در فرایند چاپ می ‌شود.

۵٫ تولید مواد غذایی: کربنات سدیم به عنوان یک ماده اصلی در تولید برخی از محصولات غذایی مانند شیرینی، بیسکوییت و کیک شناخته شده است.

۶٫ تصفیه آب: کربنات سدیم به عنوان یک ماده پایه در فرایند تصفیه آب استفاده می ‌شود. این ترکیب باعث جذب فلزات سنگین و رسوبات در آب می ‌شود.

۷٫ صنایع دارویی: کربنات سدیم به عنوان یک ماده پایه در تولید برخی از داروها مانند ضد اسیدها و آرامبخش ‌ها به کار گرفته می شود.

واکنش های رایج کربنات سدیم

کربنات سدیم به دلیل داشتن گروه کربنات (-CO3)، در معرض واکنش ‌های شیمیایی مختلفی قرار می ‌گیرد. برخی از واکنش‌های رایج کربنات سدیم عبارتند از:

۱٫ واکنش با اسید: کربنات سدیم با اسیدها واکنش می‌ دهد و دی‌اکسید کربن و آب را تولید می‌کند. برای مثال:

Na2CO3 + 2HCl → ۲NaCl + CO2 + H2O

۲٫ واکنش با آب: کربنات سدیم با آب واکنش داده و هیدروکسید سدیم (NaOH) و دی ‌اکسید کربن را تولید می‌ کند. واکنش به صورت زیر است:

Na2CO3 + H2O → ۲NaOH + CO2

۳٫ واکنش با نمک ‌های فلزی: کربنات سدیم با نمک‌های فلزی مانند کلرید کلسیم (CaCl2) و کلرید روی (ZnCl2) واکنش داده و نمک ‌های دیگری را تولید می ‌کند.

Na2CO3 + CaCl2 → CaCO3 + 2NaCl

Na2CO3 + ZnCl2 → ZnCO3 + 2NaCl

۴٫ واکنش با آمونیاک: کربنات سدیم با آمونیاک (NH3) واکنش می‌ دهد و کربنات آمونیوم(NH4CO3) و آب را تولید می ‌کند. واکنش به صورت زیر است:

Na2CO3 + 2NH3 → (NH4)2CO3 + 2NaOH

این واکنش به عنوان روشی برای تولید کربنات آمونیوم به کار می ‌رود.

نتیجه گیری

کربنات سدیم یک ترکیب شیمیایی است که در مجموعه فرسان شیمی موجود است. بنابراین صاحبان صنایع مختلف می توانند این محصول را به صورت عمده و با قیمت مناسب از ما دریافت نمایند. با ما تماس بگیرید.