زایلین (Xylene) یا دی متیل بنزن یک ترکیب شیمیایی است که از گروه هیدروکربن ها بوده و شامل ایزومرهای مختلفی است که از سه نوع مختلف به نام های ortho-xylene، meta-xylene و para-xylene تشکیل می شوند. این ترکیبات از مواد اصلی در تولید پلیمرها، رنگ ها، رزین و مواد شیمیایی دیگر مورد استفاده قرار می گیرند.
زایلین چیست؟
Xylene یک مایع بی رنگ، شفاف و بی بو است. این ترکیب به طور عمومی دارای یک ظاهر شفاف و بی رنگ است و در شرایط استاندارد به صورت مایع ارائه می شود.
مشخصات فنی زایلین
مشخصات فنی اصلی برای xylene عبارت اند از:
- فرمول شیمیایی: C8H10
- وزن مولکولی: ۱۰۶٫۱۷ گرم بر مول
- نقطه ذوب: -۴۷٫۸۷ درجه سانتی گراد
- نقطه جوش: ۱۳۸٫۵ درجه سانتی گراد
- چگالی: ۰٫۸۶ گرم بر سانتی متر مکعب در ۲۵ درجه سانتی گراد
- حلالیت: قابل حل شدن در آب به میزان محدود. اما حلالیت بالایی در حلال های آلی دارد.
- کاربردها: استفاده در تولید پلاستیک، رنگ، رزین، دیوارهای سلولزی، مواد حفاری، مواد شیمیایی و ...
ساختار شیمیایی زایلین چگونه است؟
Xylene شامل سه ایزومر اصلی به نام‌های ortho-xylene، meta-xylene و para-xylene است. ساختار شیمیایی این سه ایزومر به صورت زیر است:
۱٫ ortho-Xylene:
- فرمول شیمیایی: C6H4(CH3) 2
- ساختار شیمیایی:
CH3
|
CH3-C
|
CH3
۲٫ meta-Xylene:
- فرمول شیمیایی: C6H4(CH3) 2
- ساختار شیمیایی:
CH3
|
CH3-C-CH3
|
CH3
۳٫ para-Xylene:
- فرمول شیمیایی: C6H4(CH3) 2
- ساختار شیمیایی:
CH3
|
CH3-C
|
CH3
این ساختارها نشان دهنده ترتیب و ارتباط مولکولی اتم های کربن و هیدروژن در هر یک از ایزومرهای زایلین می باشند.
نحوه تولید زایلین
زایلین اغلب از فرآیند تقطیر نفت خام به دست می آید. این فرآیند شامل مراحل زیر است:
۱٫ تقطیر نفت خام: در این مرحله، نفت خام تحت فشار و دمای بالا تقطیر شده تا به فراورده های مختلفی از جمله xylene تبدیل شود.
۲٫ جداسازی: پس از تقطیر نفت، فراورده حاوی زایلن از مخلوط جدا می شود. این مرحله ممکن است شامل فرایندهایی مانند استخراج با حلال، جذب مولکولی یا فرآیندهای تقطیر مجدد با استفاده از کولوم های مختلف باشد.
۳٫ تصفیه: در این مرحله، xylene تصفیه و پالایش می شود تا به خلوص مطلوب برسد. این مرحله شامل پالایش با استفاده از فرایندهای مختلف مانند کریستالیزاسیون، دی استیلاسیون و پالایش مولکولی است.
با انجام این مراحل، زایلین به خلوص مطلوب تولید و برای استفاده در صنایع مختلف آماده می شود.
کاربردهای زایلین
Xylene یک ترکیب شیمیایی مهم است که در صنایع مختلف به کار می رود. برخی از کاربردهای اصلی آن شامل موارد زیر است :
۱٫ صنایع پتروشیمی: یک حلال موثر در تولید پلیمرها و رزین ها استفاده است. همچنین به عنوان ماده اولیه برای تولید ایزومرهای مختلفی نیز به کار می رود.
۲٫ صنایع رنگ و رزین: زایلین به عنوان یک حلال قدرتمند در تولید رنگ ها، رزین، و انواع پوشش های صنعتی استفاده می شود.
۳٫ صنایع نفت و گاز: در فرایندهای تقطیر نفت، تصفیه گاز و تولید محصولات نفتی مورد استفاده قرار می گیرد.
۴٫ صنایع الکترونیک: به عنوان یک حلال در تولید قطعات الکترونیکی و پاک کردن آن ها استفاده می شود.
۵٫ صنایع پزشکی: زایلین در آزمایشگاه های پزشکی به عنوان یک حلال استفاده می شود. به ویژه برای پالایش و تصفیه نمونه های آزمایشی.
۶٫ دیگر کاربردها: در تولید مواد شیمیایی، عطرسازی، تصفیه آب، تولید چسب ها و موارد دیگر نیز کاربرد دارد.
خطرات xylene برای انسان
زایلین یک ترکیب شیمیایی است که ممکن است خطراتی برای انسان داشته باشد. برخی از خطرات xylene برای انسان عبارت اند از:
۱٫ تنفسی: تنفس بخارات xylene می تواند باعث تنگی نفس، سردرد، تهوع، استفراغ و ایجاد مشکلات تنفسی شود.
۲٫ تحریک پوست و چشم: تماس مستقیم با آن باعث تحریک پوست و چشم شده و منجر به التهاب و آسیب های پوستی و چشمی می شود.
۳٫ سیستم عصبی: بلع زایلن می تواند به سیستم عصبی انسان آسیب بزند و عوارضی مانند سرگیجه، خواب آلودگی، اضطراب و اختلالات را به همراه داشته باشد.
۴٫ سیستم گوارشی: مصرف زایلن گاهی باعث تحریک مخاط معده و روده شده و مشکلاتی مانند درد شکم، اسهال و تهوع ایجاد می کند.
۵٫ سیستم تنفسی: تماس با آن می تواند باعث تحریک مجاری تنفسی شود و به عوارضی مانند خس خس، سرفه و التهاب ریه منجر شود.
به عنوان اقدام احتیاطی، باید از تماس مستقیم با زایلن پرهیز شده و از وسایل محافظتی مناسب مانند ماسک و دستکش استفاده نمایید. همچنین باید در محیط هایی که xylene استفاده می شود، از وجود تهویه مناسب و استفاده از تجهیزات ایمنی اطمینان حاصل کنید.
خرید زایلین
برای خرید زایلین به عنوان یک محصول شیمیایی، شما میتوانید به فروشندگان محصولات شیمیایی معتبر مانند فریان شیمی مراجعه کنید. قبل از خرید xylene، حتماً اطمینان حاصل کنید که شما دارای مجوزهای لازم برای خرید و استفاده از این محصول هستید و همچنین از راهنمایی و توصیه های ایمنی مربوطه پیروی کنید.