دی بوتیل فتالات یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک ماده افزودنی در محصولات بهداشتی و آرایشی مورد استفاده قرار می گیرد.
دی بوتیل فتالات (dbp) چیست؟
این ترکیب به شکل کلرید دی بوتیل فتالات (DBP) نیز شناخته می شود. این ماده به عنوان یک ماده نرم کننده و پلاستیک ساز در انواع محصولات از جمله لاک ناخن، اسپری های مو، عطرها و انواع لوازم آرایشی استفاده می شود. اخیراً نگرانی هایی در مورد اثرات زیان آور احتمالی این ماده بر سلامتی برخی افراد برجا مانده است.مشخصات فنی دی بوتیل فتالات
مشخصات فنی دی بوتیل فتالات عبارت اند از: فرمول شیمیایی: C16H22O4 وزن مولکولی: 278.34 گرم بر مول نقطه ذوب: -35 درجه سانتی گراد نقطه جوش: 340 درجه سانتیگراد چگالی: 1.05 گرم بر سانتی متر مکعب فشار بخار: 0.015 mmHg در 25 درجه سانتی گراد این مشخصات فنی می تواند برای شناخت بهتر این ترکیب شیمیایی و استفاده های مختلف آن مفید باشد.نحوه تولید دی بوتیل فتالات چگونه است؟
دی بوتیل فتالات از واکنش بین اسید فتالیک و الکل بوتیلی تولید می شود. مراحل تولید دی بوتیل فتالات عبارت اند از: استریفیکاسیون: در این مرحله، اسید فتالیک با الکل بوتیلی (معمولاً ایزو بوتانول) در حضور یک کاتالیزور اسیدی (مانند اسید سولفوریک) و در دمای بالا و فشار مناسب واکنش می دهند. این واکنش منجر به تولید استر دی بوتیل فتالات می شود. اسید فتالیک + الکل بوتیلی → دی بوتیل فتالات + آب تقطیر: پس از تشکیل استر، محصول تقطیر می شود تا دی بوتیل فتالات خالص به دست آید. این مرحله شامل تقطیر فراورده و جداسازی اجزای مختلف می شود. تصفیه و پالایش: محصول تقطیر شده نیاز به تصفیه و پالایش دارد تا از آلودگی ها و امکان وجود آلاینده های مختلف پاک شود و دی بوتیل فتالات با خلوص مطلوب به دست آید. با انجام این مراحل، دی بوتیل فتالات به عنوان یک ماده مهم در صنایع مختلف تولید می شود.کاربردهای مختلف صنعتی دی بوتیل فتالات
دی بوتیل فتالات به عنوان یک ماده شیمیایی با اهمیت در صنایع مختلف استفاده می شود. برخی از کاربردهای صنعتی دی بوتیل فتالات عبارت اند از:- پلاستیک سازی: دی بوتیل فتالات به عنوان یک ماده نرم کننده در تولید انواع پلاستیک ها مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده باعث افزایش انعطاف پذیری و نرمی پلاستیک ها می شود.
- مواد حفاظتی: دی بوتیل فتالات در تولید رنگ ها، رزین ها و مواد حفاظتی دیگر مانند رنگ های نفتی و لاک ها استفاده می شود.
- عطرسازی: این ترکیب شیمیایی به عنوان یک ماده ثابت کننده و پایدار‌کننده برای عطرها و اسپری های بدن مورد استفاده قرار می گیرد.
- مواد آرایشی: در تولید انواع محصولات آرایشی مانند لاک ناخن، رژلب و اسپری های مو از دی بوتیل فتالات استفاده می شود.
- صنایع داروسازی: این ترکیب شیمیایی در تهیه برخی از داروها و مواد دارویی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
خطرات دی بوتیل فتالات بر روی بدن انسان
استفاده از دی بوتیل فتالات در برخی محصولات مصرفی ممکن است با خطراتی برای سلامتی انسان همراه باشد. برخی از خطرات دی بوتیل فتالات بر روی بدن انسان عبارت اند از: اثرات هورمونی: دی بوتیل فتالات به عنوان یک ماده مهم در گروه فتالات ها معروف است و ممکن است بر روی سیستم هورمونی انسان تاثیر منفی داشته باشد. برخی تحقیقات نشان داده اند که این ماده ممکن است باعث اختلالات هورمونی شود. اثرات بر روی تولید اسپرم: برخی از تحقیقات نشان داده اند که مصرف دی بوتیل فتالات ممکن است باعث کاهش تولید اسپرم و اختلال در عملکرد تولید اسپرم شود. اثرات بر روی سلامت پوست: استفاده از محصولات حاوی دی بوتیل فتالات ممکن است باعث تحریک و التهاب پوست شود و باعث ایجاد حساسیت و تحریک شود. اثرات بر روی سلامت تنفسی: تنفس بخارات دی بوتیل فتالات ممکن است باعث تنفس مشکلاتی مانند تنگی نفس و التهاب ریه شود. بنابراین، برای کاهش خطرات مرتبط با دی بوتیل فتالات، مصرف محصولات حاوی این ترکیب شیمیایی باید به حداقل رسانده شود و از محصولات آلترناتیو بدون دی بوتیل فتالات استفاده شود.نحوه نگهداری از دی بوتیل فتالات
برای نگهداری از دی بوتیل فتالات بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:- نگهداری در محیط خنک و خشک: دی بوتیل فتالات باید در محیطی خنک و خشک نگهداری شود تا از تخریب و تغییر شیمیایی جلوگیری به عمل آید.
- جلوگیری از تماس با آفتاب: بهتر است این ترکیب شیمیایی از نور مستقیم آفتاب محافظت شود تا تغییر رنگ و خواص رخ ندهد.
- نگهداری در بسته بندی مناسب: از دی بوتیل فتالات باید در بسته بندی مناسب و درجه حرارت مناسب نگهداری نمایید تا از آلودگی و تغییرات زیاد در شرایط محیطی جلوگیری شود.
- جلوگیری از تماس با پوست و چشم: در صورت تماس با پوست یا چشم، باید فوراً با آب شستشو داده و در صورت بروز حساسیت یا عوارض دیگر، به پزشک مراجعه شود.
- نگهداری در محیط های ایمن: دی بوتیل فتالات باید در محیط هایی که از دسترس کودکان، حیوانات خانگی و مواد غذایی دور هستند نگهداری شود.