دی اکتیل فتالات یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک ماده افزودنی در برخی محصولات مصرفی مانند پلاستیک ها، رنگ ها، عطرها و محصولات بهداشتی و زیبایی کاربرد فراوانی دارد. این ترکیب به صورت شیمیایی با فرمول C24H38O4 نمایش داده می شود.
دی اکتیل فتالات چیست؟
روغن DOP یا Dioctyl Phthalate یک نوع روغن استری است که به عنوان یک ماده نرم کننده و پلاستی سایزر در تولیدات صنعتی به کار می رود. این روغن به دلیل انعطاف پذیری و پایداری خود محبوبیت بسیاری دارد.
مشخصات فنی دی اکتیل فتالات
مشخصات فنی دی اکتیل فتالات (Dioctyl Phthalate) به صورت زیر است:
•فرمول شیمیایی: C24H38O4
•وزن مولکولی: ۳۹۰٫۵۶ گرم بر مول
•نقطه ذوب: -۵۰ درجه سانتی گراد
•نقطه جوش: ۳۴۰ درجه سانتی گراد
•چگالی: ۰٫۹۸۶ گرم بر سانتی متر مکعب
•رنگ: بی رنگ تا زرد روشن
•بخار فشار: ۰٫۰۰۱۴ mmHg در ۲۵ درجه سانتی گراد
طرز تهیه روغن دی اکتیل فتالات
روغن دی اکتیل فتالات (Dioctyl Phthalate) از واکنش استریفیکاسیون بین اسید فتالیک (Phthalic Acid) و الکل اکتانول (Octanol) به دست می آید. مراحل تهیه این روغن به صورت خلاصه به شرح زیر است:
۱٫ ابتدا اسید فتالیک و اکتانول با حضور یک کاتالیزور اسیدی مثل اسید سولفوریک به واکنش استریفیکاسیون وارد می شوند.
C6H4(COOH)2+2C8H17OH→C6H4(COOC8H17)2+2H2O
۲٫ سپس محصول حاصل، یعنی روغن دی اکتیل فتالات، از محلول خروجی جدا شده و پس از تصفیه و تقطیر برای بهبود خواص و کیفیت نهایی تصفیه می شود.
به عنوان یک ماده شیمیایی حساس، تهیه روغن دی اکتیل فتالات نیازمند شرایط ویژه و دقت بالا است.
کاربردهای مختلف روغن DOP
روغن DOP یا Dioctyl Phthalate کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف دارد. برخی از کاربردهای اصلی آن عبارت اند از:
۱٫ صنایع پلاستیک: DOP به عنوان یک ماده نرم کننده و پلاستی سایزر در تولید انواع محصولات پلاستیکی مانند لوله ها، فیلم ، کیسه پلاستیکی، لاستیک ها و غیره استفاده می شود.
۲٫ صنایع رنگ و رزین: این روغن یک ماده پلاستی سایزر در تولید رنگ ها، رزین و پوشش های مختلف مورد است.
۳٫ صنایع شیمیایی: DOP در تهیه مواد شوینده، عامل های خنک کننده، محافظت کننده ها و مواد شیمیایی کاربرد دارد.
۴٫ صنایع مصنوعات PVC: این روغن در تولید مصنوعات PVC مانند کفپوش، پوشش های آبگریز و غیره استفاده می شود.
با توجه به ویژگی های خاص و چند منظوره ای که دارد، روغن DOP یکی از مواد پرکاربرد در صنایع شیمیایی و پلاستیکی است.
مزایای دی اکتیل فتالات
۱٫افزایش انعطاف پذیری و پلاستیسیته مواد: دی اکتیل فتالات به عنوان یک ماده نرم کننده در پلاستیک ها استفاده می شود و باعث افزایش انعطاف پذیری و پلاستیسیته آن ها می شود.
۲٫مقاومت در برابر حرارت و روغن: این ترکیب شیمیایی مقاومت خوبی در برابر حرارت و روغن دارد که از آن برای افزایش ویژگی های مکانیکی و حرارتی مواد استفاده می شود.
۳٫استحکام و سختی بالا: دی اکتیل فتالات باعث افزایش استحکام و سختی مواد می شود و می تواند بهبود قابلیت پردازش و مقاومت مکانیکی محصولات را فراهم کند.
۴٫پایداری شیمیایی: این ترکیب شیمیایی پایداری خوبی دارد و می تواند از تغییر شیمیایی و تخریب مواد جلوگیری کند.
۵٫قیمت اقتصادی: دی اکتیل فتالات به دلیل هزینه تولید نسبتاً پایین و قیمت اقتصادی اش، به عنوان یک ماده افزودنی محبوب در صنایع مختلف استفاده می شود.
موارد ایمنی استفاده از دی اکتیل فتالات
در زمان استفاده از دی اکتیل فتالات در برخی محصولات مصرفی باید مواردی ایمنی را در نظر گرفت. برخی از این موارد شامل موارد زیر است:
۱٫ محدودیت در مقدار استفاده: استفاده از دی اکتیل فتالات باید در مقادیر مجاز و مشخص انجام شود. این ماده نباید به طور ناقص یا بیش از حد در محصولات به کار رود.
۲٫ استفاده در شرایط مناسب: دی اکتیل فتالات باید در شرایط مناسب نگهداری و استفاده شود تا احتمال انتشار آن به محیط زیست یا تماس با پوست و چشم ها کاهش یابد.
۳٫ استفاده در محصولات غذایی: در صورت استفاده از دی اکتیل فتالات در محصولات غذایی، باید اطمینان حاصل شود که این ماده به میزان مجاز و ایمن استفاده شده است.
۴٫ پوشش محافظتی: افرادی که با دی اکتیل فتالات کار می کنند باید از تجهیزات محافظتی مناسب مانند دستکش، ماسک و لباس های مناسب استفاده نمایند.
۵٫ اطلاعات ایمنی: افرادی که با دی اکتیل فتالات سر و کار دارند باید آگاهی کافی در مورد خواص، خطرات و راه های ایمنی مرتبط با این ماده داشته باشند.
به طور کلی، برای ایمنی استفاده از دی اکتیل فتالات، باید موارد فوق را رعایت کرد و از استفاده صحیح و مطمئن این ماده در محصولات اطمینان حاصل نمود.
جمع بندی
دی اکتیل فتالات یک ترکیب شیمیایی است که به عنوان یک ماده افزودنی برای افزایش انعطاف پذیری و مقاومت به گرما و سرما در مواد پلاستیکی استفاده می شود.
از مزایای استفاده از دی اکتیل فتالات می توان به پایداری شیمیایی، قیمت اقتصادی مناسب و افزایش مقاومت مواد در برابر تغییرات حرارتی اشاره کرد.
با این حال، برای استفاده ایمن از دی اکتیل فتالات باید موارد ایمنی مرتبط با استفاده از این ماده را رعایت نمود.