آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید) که در دو نوع خوراکی و صنعتی وجود دارد، یک مواد شیمیایی قوی است که خاصیت اکسید کنندگی بسیار بالایی دارد. بیشترین کاربرد این محصول را در صنایع کاغذ سازی شاهد هستیم.
آب اکسیژنه چیست؟
این ماده که از ترکیب اکسیژن و هیدروژن پدید آمده و دارای فرمول شیمیایی H2O2 است، مایعی با بوی ازن، بی رنگ و مزه بسیار تلخ می باشد. البته توصیه ما این است که هیچ گاه به تست کردن مزه آن فکر نکنید!
اگر آب اکسیژنه را در تماس با نور قرار دهیم به سرعت تجزیه می شود. به همین علت است که معمولا آن را در ظروف با رنگ تیره نگهداری می کنند. همان طور که از فرمولش نیز پیداست، این ماده یک پرا اکسید است. یعنی پیوند منفرد اکسیژن _ اکسیژن دارد.
این مایع را اگر در مجاورت نمک فلزاتی مثل مس و آهن قرار داده و به آن گرما دهیم، تجزیه شده و آب و اکسیژن تولید می کند.
ویژگی های شیمیایی و فیزیکی آب اکسیژنه
•جرم مولکولی :۳۴٫۰۱۴۷ گرم بر مول
•دانسیته : ۱٫۴۵ گرم بر سانتی متر مکعب
•نقطه جوش : ۱۵۰٫۲ درجه سانتی گراد
•بسیار نا پایدار
•دمای ذوب : −۰٫۴۳ درجه سانتی گراد
•انحلال پذیر در آب، الکل و اتر
•غیر قابل حل در اتر نفتی
انواع آب اکسیژنه
سه گرید مختلف از هیدروژن پراکسید در بازار وجود دارد که عبارت اند از :
۱٫آب اکسیژنه صنعتی : هیدروژن پراکسید کاربردهای زیادی دارد. اما در صنعت بیشترین میزان مصرف آن را می توانیم ببینیم. آب اکسیژنه صنعتی غلظت ۵۰ درصد یا ۳۵ درصد دارد که به دلیل خطرناک بودن ترکیبات آن هیچ کاربردی در صنایع غذایی نمی تواند داشته باشد.
۲٫آب اکسیژنه آزمایشگاهی : امور آزمایشگاهی و تحقیقاتی اصلی ترین مصرف کننده های این گرید از آب اکسیژنه هستند که درصد غلظت آن نیز به شدت بالاست.
۳٫آب اکسیژنه خوراکی : گران ترین گرید آب اکسیژنه، نوع خوراکی آن است. هزینه تولید این مدل هیدروژن پراکسید بالاتر از انواع دیگر می باشد.
انواع کاربرد آب اکسیژنه
استفاده از آب اکسیژنه طیف گسترده ای از صنایع را در بر می گیرد. از تولید رنگ مو گرفته تا ضد عفونی کننده های کمک های اولیه همگی در خود آب اکسیژنه دارند. در ادامه به کاربردهای این مایع شگفت انگیز بیشتر می پردازیم.
۱٫تولید لوازم آرایشی و بهداشتی : خاصیت ضد عفونی کنندگی و سفید کنندگی آب اکسیژنه باعث شده تا کاربرد وسیعی در تولید لوازم آرایشی و بهداشتی داشته باشد. همچنین از این ماده در تولید خمیر دندان نیز استفاده می کنند. چرا که باعث درخشش و سفید شدن مینای دندان می شود.
۲٫فرآوری مواد غذایی : در کشورهایی مانند نیوزلند، استرالیا، آمریکا و کانادا از آب اکسیژنه به دلیل خاصیت اکسید کنندگی در مواد غذایی مثل روغن خوراکی، سفیده تخم مرغ و آرد گندم استفاده می کنند.
۳٫معدن : آب اکسیژنه در معادن طلا و اورانیوم نقش اکسید کنندگی و تولید اکسیژن را دارد. همچنین سنگ های معدن با این ماده شست و شو داده شده و کنسانتره می شوند.
۴٫صنعت کاغذ سازی : برای تولید خمیر کاغذ و در جهت سفید کردن آن، آب اکسیژنه مصرف می شود. برای بازیافت کاغذ نیز هیدروژن پراکسید نقش ویژه ای در از بین بردن جوهر دارد.
۵٫کشاورزی : آب اکسیژنه در زمین های زراعی و باغ ها به عنوان آفت کش عمل می کند. این ترکیب شیمیایی حشراتی مثل کنه، عنکبوت و شته را از بین برده و از سرایت بیماری های قارچی در بین گیاهان جلوگیری می کند.
۶٫ضدعفونی کننده : ضد عفونی کردن آب آشامیدنی و از بین بردن التهاب لثه با کمک خاصیت ضد عفونی کنندگی آب اکسیژنه قابل انجام است.
نحوه تولید آب اکسیژنه
تاریخچه تولید این ترکیب شیمیایی به عنوان یک محصول تجاری، برای اولین بار در انگلستان و به سال ۱۸۸۰ بر می گردد. در آن زمان با سوزاندن نمک باریم توانستند باریم پراکسید تولید کنند. با ترکیب این ماده در آب، آب اکسیژنه یا همان هیدروژن پراکسید تولید شد. تولید این ماده از قرن نوزدهم به بعد بیشتر شد تا جایی که در حال حاضر، تولید سالانه آب اکسیژنه چیزی در حدود نیم میلیارد کیلوگرم است.
چگونگی نگهداری از آب اکسیژنه
خطرات ناشی از آب اکسیژنه می تواند شامل موارد مثل تحریک دستگاه تنفسی، آسیب به چشم ها، تحریک پوست و ایجاد آتش در محیط شود. بنابراین در صورت تماس با چشم یا پوست باید ناحیه آلوده را به مدت ۱۵ دقیقه با آب شست و شو دهید و لباس های آلوده را نیز از خود جدا نمایید.
در صورت استنشاق آن نیز می توانید به بدن فرد آلوده با تنفس مصنوعی، اکسیژن وارد نمایید. در صورتی که شخصی این ماده را خورد، در ابتدا به او دو لیوان آب بدهید و سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
برای نگهداری از این ماده، انبار باید خشک و خنک و به دور از نور باشد و ظروف بسته بندی را نیز با رنگ تیره بپوشانید.
جمع بندی
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با خواص و کاربردهای این ماده و یا ثبت سفارش خرید با مشاوران و کارشناسان فروش ما در مجموعه فرسان شیمی تماس بگیرید.