سدیم تارتارات، که به عنوان نمک سدیم تارتاریک اسید شناخته می شود، یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی Na₂C₄H₄O₆ است.
سدیم تارتارات چیست ؟
این ترکیب در صنایع مختلف و علوم غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. در این مقاله به بررسی ویژگی ها، تولید، کاربردها، و اثرات بهداشتی و ایمنی سدیم تارتارات می پردازیم.
نام های دیگر Sodium Tartrate
سدیم تارتارات (Sodium tartrate) دارای نام های دیگری نیز هست که شامل موارد زیر می شود:
- تارتارای نمکی (Tartaric salt)
- سدیم دی تارتارات (Sodium Di tartrate)
- تارترات سدیم (Sodium tartrate)
- تارتار هیدروژن سدیم (Sodium hydrogen tartrate)
این نام ها بسته به نوع و کاربرد ماده ممکن است متفاوت باشد.
ویژگی های شیمیایی و فیزیکی سدیم تارتارات
سدیم تارتارات به صورت پودر کریستالی سفید رنگ است که دارای طعمی ملایم و کمی ترش می باشد. این ترکیب دارای نقطه ذوب ۱۶۰ درجه سانتی گراد است و در آب نیز حل می شود. سدیم تارتارات عموماً در دو فرم هیدراته و بدون آب موجود است. فرم هیدراته، که معمولاً در دسترس است، شامل چهار مولکول آب در هر مولکول سدیم تارتارات می باشد.
1.فرمول شیمیایی C₄H₄NaO₆ :
2.وزن مولکولی: حدود 182.17 گرم بر مول
3.نقطه ذوب: حدود 100-200 درجه سانتی گراد (بسته به نوع ترکیب)
4.حلالیت: در آب بسیار حل شونده است، اما در الکل های آلی مانند اتانول کم حل می شود.
5.چگالی: تقریباً 1.5 گرم بر سانتی متر مکعب
6.پایداری: این ترکیب تحت شرایط عادی پایدار است. اما در دماهای بالا ممکن است تجزیه شود.
7.رفتار اسیدی-بازی ملایمی دارد و می تواند به عنوان یک بافر در محیط های آزمایشگاهی عمل کند.
ساختار شیمیایی
ساختار شیمیایی سدیم تارتارات شامل دو یون تارتارات است که با دو یون سدیم در یک پیوند الکترواستاتیک ارتباط دارند. یون تارتارات خود می تواند از طریق کربن های غیر متعارف به گون‌ه های مختلفی وجود داشته باشد که خصوصیات شیمیایی آن را تغییر می دهد.
تولید سدیم تارتارات
سدیم تارتارات معمولاً از طریق خنثی کردن تارتاریک اسید با هیدروکسید سدیم تولید می شود. تارتاریک اسید به طور طبیعی در برخی میوه ها، به ویژه در انگور، موجود است. فرآیند تولید آن به صورت زیر است:
1.استخراج تارتاریک اسید از منابع طبیعی.
2.خنثی‌کردن تارتاریک اسید با هیدروکسید سدیم.
3.تبخیر محلول برای جداکردن برم های غیر ضروری و تولید سدیم تارتارات.
کاربردهای سدیم تارتارات
سدیم تارتارات کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.
صنعت غذا
سدیم تارتارات به عنوان یک عامل استحکام دهنده و تثبیت کننده در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب به شکل یک آنتی اکسیدان عمل کرده و از تاثیرات منفی اکسیژن بر روی مواد غذایی جلوگیری می کند. همچنین، این ترکیب در تولید انواع داروها و مکمل های غذایی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
صنعت شیمی
در صنعت شیمی، سدیم تارتارات به عنوان یک کیلاتور برای کاتیون های فلزی مورد استفاده قرار می گیرد. این ترکیب به راحتی با یون های فلزی ترکیب شده و باعث افزایش پایداری و کاهش سمیت آن ها می شود. به همین دلیل، در تولید رنگ ها، پاک کننده ها، و مواد شیمیایی دیگر کاربرد دارد.
آزمایشگاه ها
در آزمایشگاه ها، سدیم تارتارات به عنوان یک ماده استاندارد برای تهیه محلول های استاندارد و همچنین در آزمایش های مربوط به تعیین غلظت یون ها استفاده می شود. این ترکیب به دلیل پایداری و خصوصیات یکسان خود، به عنوان یک استاندارد مرجع انتخاب می شود.
صنایع پزشکی
در پزشکی، سدیم تارتارات یک ترکیب ضد انعقاد و میزان سنج برای آزمایشات مختلف خونی است. این ترکیب می تواند به کاهش لخته شدن خون کمک کرده و به نتایج دقیق تری در آزمایشات کمک کند.
اثرات بهداشتی و ایمنی
سدیم تارتارات معمولاً در دوزهای معقول و کم بی خطر است. با این حال، مصرف بی رویه آن می تواند منجر به بروز برخی عوارض جانبی شود که شامل مشکلات گوارشی و ایجاد حساسیت در برخی افراد است. تحقیقات نشان می دهند که این ترکیب می تواند در برخی شرایط خاص برای افراد حساس نسبت به آن ایجاد مشکلات کند
مسمومیت
مسمومیت با سدیم تارتارات به صورت نادر اتفاق می افتد. اما در صورت وجود عوارض جانبی مانند تهوع، استفراغ، و دردهای شکمی، مصرف آن باید قطع و مشاوره پزشکی درخواست شود.
نتیجه گیری
سدیم تارتارات یک ترکیب شیمیایی مهم با کاربردهای وسیع در صنایع غذایی، شیمی و پزشکی است. ویژگی های شیمیایی و فیزیکی آن، همراه با توانایی اش برای عمل به عنوان یک کیلاتور و آنتی اکسیدان، آن را به یک ماده ارزشمند تبدیل کرده است. با این حال، مانند هر ماده شیمیایی دیگر، استفاده از آن باید با احتیاط انجام گیرد و از دوزهای مجاز فراتر نرود.
در نهایت، سدیم تارتارات نه تنها یک نمک شیمیایی، بلکه یک عامل کلیدی در بهبود کیفیت محصولات غذایی و صنعتی است و نیاز به تحقیقات بیشتری در زمینه اثرات بهداشتی و کاربردهای جدید دارد. فرسان شیمی یکی از تامین کنندگان اصلی این ماده در کشور است که آماده ثبت سفارش های شما در حجم هایی مختلف می باشد.برای مشاوره خرید سدیم تارتارات و دریافت انالیز سدیم تارتارات با کارشناسان فروش ما در ارتباط باشید .
